FRIESLAND, LAND VAN KOEIEN - FRIESLAND, COW COUNTRY.

Na mijn stukje over het bezoek aan het Planetarium van Franeker en enkele stinzen tuinen, had ik het mooiste van Friesland nog even bewaard:  DE KOEIEN. 

Dit is Nederland op zijn mooist:  groene weiden,  Hollandse (Friese) luchten, water en wind.

After my short story about the visit to the Planetarium of Franeker and some 'stinzen' gardens, I kept the best for today : THE COWS.

This is Friesland at its best:  green pastures, Dutch skies, water and wind.

In Friesland ziet men over het algemeen kop-hals-romp boerderijen.  De naam voor dit type boerderij komt voort uit de vorm van de boerderij, die doet denken aan een liggende koe.

In Friesland there are mainly head-neck-torso farms.  The name comes from the shape of this type of farm, which is reminiscent of a lying cow.

Dit is de terp van Hogebeintum, met 8,80 m. boven NAP, de hoogste terp van Nederland. Terpen zijn kunstmatige heuvels, die werden opgeworpen om bij hoogwater een droge plek te hebben. Deze zg. vluchtheuvels veranderden vaak in woonheuvels, waarop soms complete dorpen werden gebouwd.
Terpen deden dienst tot de opkomst van de dijken, na 1800 zijn veel terpen geheel of gedeeltelijk afgegraven voor de vruchtbare grond.
De terp van Hogebeintum werd vanaf 600 vóór Christus al bewoond.  Het dorp waarin de terp staat, wordt reeds genoemd in de 9e eeuw.

Van deze kant vond ik de terp met bovenop de kerk het mooist, aan de andere kant staan de huizen. Zelfs midden op de dag straalt het landschap rust uit, de kerk als een baken en toevluchtsoord op de top, de schapen voldaan, vredig luierend in het gras op de helling.

.-.-.-.-.

This is the mound of Hogebeintum, with 8,80 m. above sealevel, the highest mound of our country. Mounds are artificial hills, raised to have a dry place at high water.  Sometimes complete villages were built on these so-called refuge islands.  Mounds were used until the rise of the dikes, after 1800 many mounds are totally or partly leveled for the fertile soil.
The mound of Hogebeintum was inhabited from 600 BC. The village of this mound, is already mentioned in the 9th century.

From this side, I thought the mound with the church on top was most pretty, there are houses on the other side.  Even at midday the landscape radiates tranquility, the church as a landmark and haven on top, sheep satisfied, peaceful loungng in the grass on the slope.

Onderweg komen we een bordje tegen richting Bartlehiem.  Aha, nu we hier toch zijn, willen we het befaamde bruggetje van de Elfstedentocht wel eens zien.  Tijdens de Elfstedentocht zien we op tv de schaatsers hier twee keer voorbij komen voordat ze aan de laatste zware kilometers naar Leeuwarden beginnen.

En route we come across a sign direction Bartlehiem,  Aha, now we are here, we want to see the famous bridge of the 'Eleven Cities tour'.   During this skating tour (only in winters with heavy frost) along 11 towns we follow the skaters on television, passing this bridge twice before they go to the last grueling kilometers to Leeuwarden.

Hoewel nog maar eind april, viel het toch op hoe weinig koeien er buiten liepen. Wel zagen we bij diverse boerderijen grote open stallen achter het bestaande bedrijf.
Hierover oordelen kan of wil ik niet, toch vind ik het erg jammer dat er steeds minder koeien in de wei lopen.
Grazen is een natuurlijk gedrag en goed voor de koeien.  Ook regen, zon, kuddegedrag en mesten horen bij de aard van deze dieren.  Ondanks de comfortabele nieuwe stallen voor de melkkoeien, kan het fout lopen wanneer de dieren´s zomers en ´s winters op stal blijven. Wanneer koeien niet meer naar buiten gaan, wordt er in de toekomst vee gefokt dat ook niet meer naar buiten kan, puur omdat ze het niet meer gewend zijn.  Dit is jammer voor het landschap, de weidevogels en de biodiversiteit, maar het is vooral spijtig voor de koeien die gebouwd zijn om te grazen. Hun ondertanden, ruwe lange tong en vier magen, maken koeien unieke grazers. Gedrag dat ze niet kunnen toepassen in de stal.

Although only late April, it was striking to see few cows in the meadows. However, we saw at several farms large new open stables next to the existing farm.

I will and cannot judge, but I am very sorry that fewer and fewer cows are seen in the pasture. 
For natural behavior and other advantages grazing is good for cows.  Also rain, sun, herding behavior and droppings are part of nature of these animals. Despite the comfortable new stables for milkcows, it can go wrong when the animals remain inside summer and winter. When they don´t go out anymore, in the future cattle will be breeded which cannot go out in the pastures anymore, purely because they are no longer accustomed to it.  This is unfortunate for the landscape, the meadowbirds and the biodiversity, but it is especially bad for the cows that are built to graze.  Cows are unique grazers by their lower teeth, long rough tongue and four stomachs. Behavior they can not practise in the stable.

Heel veel water en heel veel vogels  /  Lots of water and lots of birds

Hier zie je boerderij Vijverzathe te Jelsum die momenteel te koop staat.
De tijd gaat door, herinneringen blijven.

Dit was ooit de boerderij van Rigtje Boelstra en Jan Nannes Wassenaar, veefokker uit Jelsum. Het echtpaar was zeer succesvol in de veefokkerij en hun vee behoorde gedurende decenenia tot de absolute top van de Friese veefokkerij. Hun boerderij, Vijverzathe, werd door vele hooggeplaatsten uit binnen- en buitenland bezocht, met als hoogtepunt het bezoek van de Sjah van Perzië. Het echtpaar heeft veel gereisd en hun vee op haast alle continenten getoond en verkocht.
Ook mijn ouders hadden begin jaren zestig van de vorige eeuw nakomelingen van de beroemde fokstier Jelsumer Gerard Wouter.

This is Vijverzathe in Jelsum, a farm for sale.
Times go by, memories remain.

This was once the farm of Rigtje Boelstra and Jan Nannes Wassenaar, cattle breeder from Jelsum. The couple was very successful in cattle breeding and their cattle belonged for decades to the absolute top of the Frisian cattle breeding. Their farm, Vijverzathe, was visited by many visitors in high positions from home and abroad, highlighted by the visit of the Shah of Persia.
The couple travelled a lot and their cattle showed and sold on almost all continents.
In the early sixties of last century also my parents had descendants of the famous sire Jelsumer Gerard Wouter. 

Ik eindig dit keer met het koeiengedicht van Gerrit Achterberg (1905-1962), die de dichter met een koe vergeleek.

De dichter is een koe

Gras....en voorbij het grazen

lig ik bij mijn vier poten

mijn ogen te verbazen,

omdat ik nu weer evengrote

monden vol eet zonder te lopen,

terwijl ik straks nog liep te eten,

ik ben het zeker weer vergeten

wat voor een dier ik ben - de sloten

kaatsen mijn beeld wanneer ik drink,

dan kijk ik naar mijn kop, en denk:

hoe komt die koe ondersteboven?

Het hek waartegen ik mij schuur

wordt oud en glad en vettig op den duur.

Voor kikkers en voor kinderen ben ik schuw

en zij voor mij: mijn tong is hen te ruw,

alleen de boer melkt mij zo zalig,

dat ik niet eenmaal denk: wat is hij toch inhalig.

's Nachts, in de mist, droom ik gans onbewust

dat ik een kalfje ben, dat bij de moeder rust.

I finish this time with a cow poem of the Dutch poet Gerrit Achterberg (1905-1962), he compares the poet to a cow, which swallows the grass of reality, chews the cud and eventually produces sweet lyrical milk.
It is translated by David Colmer, 2008.

The poet as a Cow

Grass.....and having grazed,

lying here on folded legs

with eyes amazed

that I don't need to take a step

yet find my mouth as full

as wehen I walked the field.

It must have slipped my mind again

what kind of animal I am.

Reflected in ditches when I drink,

I see my head and think:

why is that cow so upside down?

In time the gate I use to rub against

grows old and grey and greasy smooth.

I'm shy of frogs and children and they

of me: they find my tongue too rough.

The farmer's milking is such bliss,

I overlook his avarice.

Quite unaware, I dream in mist at night

that I'm a calf, resting by its mother's side.

.-.-.-.-.